Σε κλίμα βαθιάς κατάνυξης οι κάτοικοι της Ολύμπου υποδέχονται τη Μεγάλη Εβδομάδα του Πάσχα. Οι μέρες εκείνες γι’ αυτούς είναι συγκινησιακά φορτισμένες. Το πένθος τους αναβλύζει από κάθε μοιρολόι, εκπέμπεται από τα ίδια τους τα πρόσωπα, που είναι σκυθρωπά και μελαγχολικά. Δεν τιμούν μόνο τη μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας τιμούν ταυτόχρονα τους ίδιους τους τους νεκρούς, τους συγγενείς και τους φίλους που έχασαν. Η παράδοση της Ολύμπου ξεχωρίζει και αυτή την περίοδο καθώς διαθέτει διαφορετικά έθιμα από κάθε άλλο τόπο της Ελλάδας.
Βαδίζοντας προς την εκκλησία οι μαυροφορεμένες φιγούρες των γυναικών του χωριού ξεπροβάλλουν η μία μετά την άλλη. Τα βήματά τους είναι αργά, τα πρόσωπά τους συνοφρυωμένα και θλιμμένα. Κρατούν στα χέρια τους λουλούδια που έχουν κόψει από τις αυλές των σπιτιών τους και ετοιμάζονται για τον Επιτάφιο της Μεγάλης Παρασκευής. Φορούν την παραδοσιακή τους ενδυμασία και κουβαλούν καλάθια με άνθη που θα στολίσουν τον επιτάφιο. Στο ξύλινο κιβούρι όμως, τοποθετούνται εκτός από λουλούδια και στεφάνια, οι φωτογραφίες των νεκρών, των ανθρώπων εκείνων που πέθαναν κατά τη διάρκεια του έτους, για να μνημονευτούν.
Οι συγγενείς του νεκρού φτιάχνουν το δικό τους στεφάνι και στη μέση βάζουν την φωτογραφία του. Μέσα σε λίγη ώρα ο επιτάφιος στολίζεται με τις εικόνες των εκλιπόντων και πάνω του καρφιτσώνονται οι «κόλλες με τα μοιρολόγια». Ο ήχος από τις καμπάνες που χτυπούν πένθιμα, έχει σκεπάσει όλο το χωριό κι αφότου ο Επιτάφιος μπει μέσα στην εκκλησία και βγουν οι άνδρες, οι γυναίκες μένουν μόνες τους, ενώνουν τις φωνές τους και τραγουδούν τα μοιρολόγια, τον πόνο και τη στεναχώρια τους δηλαδή. Κλαίνε τους νεκρούς. Ο σπαραγμός και ο οδυρμός αντηχεί σε όλο το χωριό. Με δάκρυα στα μάτια και με σπαρακτικά λόγια αποχαιρετούν για ακόμη μία φορά τους νεκρούς τους.
Κάθε χρόνο η κ. Ειρήνη, η παπαδιά, την Τρίτη του Πάσχα θα φτάσει στις 9 το πρωί μαζί με τον παπά Γιάννη στην εκκλησία και θα χτυπήσει την καμπάνα, για να σημάνει την έναρξη του τελετουργικού της Λαμπρής Τρίτης. Ο παπα Γιάννης έχει ήδη προετοιμάσει τις μεγάλες εικόνες της εκκλησίας που θα πάρει από το εικονοστάσι του ιερού ναού. Έχει κάνει την προεργασία με τα μαντήλια που θα δεθούν στις εικόνες και περιμένει τους άντρες του χωριού να έρθουν ώστε να σηκώσουν τις εικόνες και να ξεκινήσει η περιφορά από την εκκλησία μέχρι το νεκροταφείο.
Όταν φτάσει η μεγάλη πομπή στο νεκροταφείο τους περιμένουν οι συγγενείς των νεκρών πάνω από τα μνήματά τους, ώστε σε κάθε έναν να τελεστεί τρισάγιο. Γυναίκες μαυροφορεμένες κι όλες με την παραδοσιακή τους ενδυμασία στέκονται σιωπηλές, έχοντας ανάψει τα καντηλάκια, κρατώντας στην αγκαλιά τους καλάθια και πιατέλες με γλυκά, χυμούς,τυρόπιτες για να προσφέρουν σε όσους βρίσκονται εκεί. Περιμένουν καρτερικά μέχρι να έρθει η σειρά του δικού τους ανθρώπου που έχει χαθεί, ώστε να τον τιμήσουν για ακόμη μία φορά.
Στη διαδρομή, κουβαλώντας τις μεγάλες εικόνες που έχουν πάρει από το εικονοστάσι της εκκλησίας, οι άντρες της Ολύμπου στέκονται μπροστά από κάθε εκκλησάκι που συναντούν. Η πομπή σταματά και ο παπα-Γιάννης γονατίζει για να πραγματοποιήσει δέηση. «Έτσι την έκαναν οι παλιοί. Είναι τα τροπάρια για τη βροχή. Να παρακαλέσουν το Θεό να βρέξει. Για να κάνει η γη σοδειά. Κι αυτό γίνεται ακόμα», εξηγεί η παπαδιά Ειρήνη. Αφού σταθούν για περίπου τρεις ώρες στο νεκροταφείο, οι πιστοί ξαναπιάνουν τις εικόνες και κατευθύνονται προς τον ποταμό, Το πλήθος ξεμακραίνει και χάνεται μέσα στο μονοπάτι που οδηγεί μέσα από το φαράγγι, στην άλλη άκρη του χωριού. Το Χριστός Ανέστη σκεπάζει όλη την Όλυμπο, αντιλαλεί ανάμεσα από τα βουνά και καλύπτει ακόμη και τα πιο βαριά βήματα όσων περπατούν για να φτάσουν στην κατοικία τους. Οι άνθρωποι φαίνονται από ψηλά σαν μικρές κουκκίδες που δεν ξεχωρίζουν με γυμνό μάτι. Το μόνο που μπορεί να διακρίνει κανείς είναι σκιές που κινούνται.
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ Γιάννης Κολεσίδης
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Γιάννης Κολεσίδης
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ VIDEO Φοίβη Φρονίστα, Γιάννης Κολεσίδης
ΚΕΙΜΕΝΑ Ιωάννα Καρδάρα
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Βίκτωρας Αντωνόπουλος
ΜΟΝΤΑΖ Γιώργος Κολιός, Γεωργία Μπεμπέλου
* Όλο το δημοσιογραφικό υλικό προέκυψε από ταξίδι που έγινε Μάρτιο 2021